تیونینگ خودرو چیست؟
تیونینگ خودرو ازآن دسته کلماتی می باشد که امروزه با رشد صنعت موتوراسپرت، اسم آن را زیاد می شنوید، در این مقاله همه زوایای این موضوع را برای شما توضیح می دهیم.
تعریف علم تیونینگ
مجموعه تغییرات یا اصلاحاتی که بر روی یک خودرو جهت افزایش قابلیت های حرکتی صورت می گیرد تیونینگ گفته می شود. این صنعت سابقه بسیار دیرینه ای دارد تا حدی که خیلی از خودروسازان چنین بخشی را در مجموعه خود اضافه کرده اند و برخی از محصولات خود را با پسوندهای ویژه ای ارائه می دهند، به این مثالها توجه کنید:
ب ام و : ام پاور M-POWER
مرسدس بنز: آ ام گ AMG
تویوتا : TRD edition
آئودی: Rs edition
نیسان: NISMO
…
بنابراین همانطور که ملاحظه می کنید خود کمپانی های سازنده برای تیونینگ محصولات خود ، زیر مجموعه های رسمی دارند. علاوه بر زیرمجموعه های رسمی، شرکتهایی هم به عنوان تیونر وجود دارند که تمرکز بر برند خاصی ندارند ولی بصورت رسمی فعالیت دارند که شاید معروفترین نام که برای همه ما ایرانیان شناخته شده است برند منصوری می باشد.
سابقه تیونینگ در ایران
آنچه که امروزه ما از تیونینگ می شناسیم. (در این مقاله بحث تیونینگ خودرو برای خودروهای شهری بررسی می گردد نه خودروهای مسابقه ای؛ چون در بحث خودروهای مسابقه ای شاخه فعالیت هم بر نحوه تیونینگ خودرو تاثیر گذار است. مثلاً خودرویی که برای مسابقه درگ ست آپ می شود با خودرویی که برای مسابقه رالی ست آپ می گردد دارای تنظیمات متفاوتی می باشد.) شاید صادقانه ترین دلیل برای رواج تقویت ظاهری و در ادامه موتوری ، به حضور خودروی ۲۰۶ تیپ ۵ در بازار ایران بر گردد.
این خودرو که از سال ۸۲ در بازار ایران قابل دسترسی بود، موجب ایجاد موج بزرگی در بحث تقویت و تجهیز ظاهری و صوتی و موتوری گشت. هرچند که استقبال بی نظیر جوانان و فقدان خودروی هاچ بک جذاب (در بازارهای جهانی این کلاس به HOT HACH شناخته می شود که فولکس واگن یکی از سلاطین بلا منازع آن محسوب می گردد.) موجب شد به یکباره حجم انبوهی از لوازم تزیینی برای آن در بازار موجود گردد. در اینجا شاید بد نباشد اشاره ای داشته باشیم که در آن روزگار ۲۰۶ یکی از خودروهای به روز کمپانی پژو محسوب می شد که کم کم با ۲۰۷ در حال جایگزینی بود.
گفتنی است برپایی نمایشگاههای نامنظم تیونینگ در آن زمان و نفوذ اینترنت و ایجاد کلاس ۲۰۶ در مسابقات اتوموبیلرانی در شناخته شدن این حوزه پر سود بی تاثیر نبوده است.
روش های تیونینگ موتور
هدف از تقویت موتور بلا استثنا گرفتن توان بیشتر در راستای اهداف مشخصی نظیر افزایش شتاب یا افزایش تاپ اسپید و در عین حال اجراهای نمایشی مثل کات آف رگباری (Soft Cut OFF) یا بگ فایر (Back Fire) می باشد. در ادامه بصورت خلاصه به این روش ها اشاره خواهیم داشت و امیدواریم شما را برای رسیدن به بهترین نتیجه راهنمایی کرده باشیم.
روشهایی که در ادامه بیان می شود با فرض ثابت ماندن حجم موتور فرضی ما می باشد. لطفاً توجه داشته باشید مهمترین بخش تقویت یا تیونینگ علی الخصوص موتور خودرو، به مکانیک یا تیونر شما و تجربه ایشان بر می گردد. به همین دلیل علاوه بر کیفیت قطعات مورد استفاده، تبحر وی در جمع کردن موتور از مهمترین نکات این حوزه می باشد. بهتر است قبل از مراجعه درباره سابقه کاری فرد مورد نظر حتما تحقیق کنید. ضمنا برخی موارد که در ادامه اشاره می گردد.
ممکن است مورد تایید همه متخصصان این امر نباشد. (برای مثال عده ای استفاده از پیستون با تراکم بالاتر را نسبت به کف تراشی سرسیلندر برای رسیدن به تراکم مورد نظر ترجیه می دهند.)
۱.۱. تقویت سیستم هوای ورودی به موتور
الف) نصب کیت مکش به همراه فیلترهوای اسپرت
ب) اور سایز دریچه گاز یا جایگزینی با دریچه گاز بزرگتر
ج) استفاده از منیفولد هوای اصلاح شده
د) استفاده از سیستم های فشرده ساز هوای ورودی (پرخوران) نظیر کیت توربوشارژ یا سوپرشارژ
ه) استفاده از کیت NOS یا واترمتانول
و) تقویت اینترکولر (ویژه موتورهای توربو)
تیونینگ مکش
(از راست به چپ) : نصب اینترکولر ارتقا یافته / کپسول و کیت NOS / دریچه گاز اورسایز
۲.۱. اصلاح یا تقویت سرسیلندر
الف) پورت و پولیش سرسیلندر
ب) کف تراشی
ج) اصلاح زاویه نشست سوپاپ
د) استفاده از میل سوپاپ با لیفت بالاتر
هـ) استفاده از سوپاپ های اورسایز
تیونینگ سرسیلندر
نمایی از قبل و بعد عملیات پورت و پولیش
۳.۱. تقویت اجزای موتور
الف) استفاده از پیستون با تراکم بالاتر [ارزان ترین روش در این بخش]
ب) افزایش حجم موتور با استفاده از کیت استروکر (شامل تعویض میل لنگ و شاتون و پیستون) [هزینه قابل توجه به دلیل استفاده از لوازم افتر مارکت]
ج) تقویت اویل پمپ
تیونینگ پیستون تراکم بالا
پیستون کله قندی NFU مورد استقاده برای بالابردن تراکم موتور TU5
۴.۱. تقویت سیستم تخلیه (اگزوز)
الف) حذف کاتالیست
ب) حذف منیفولد دود و جایگزینی هدرز
ج) استفاده از منبع میانی و منبع عقب با قطر بزرگتر (جایگزینی سنتر و مافلر افتر مارکت)
د) استفاده از شارژ پایپ و داون پایپ برای موتورهای توربو
تیونینگ تخلیه
شرح تصویر از راست به چپ: داون پایپ (مخصوص خودروهای توربو) / مافلر(منبع عقب تقویت شده) / هدرز موتور اتمسفریک
تقویت و اپدیت گیربکس
با توجه به افزایش توان موتور به همان نسبت هم می بایست برای هماهنگ سازی موتور با گیربکس اقدام کرد. در این بخش دونکته در نظر گرفته می شود:
استفاده از دیسک و صفحه تقویت شده برای تحمل گشتاور بالاتر
دستچین کردن گیربکس (ضرایب گیربکس) برای رسیدن به هدف مشخص شده، در اینجا نوع استفاده از خودرو (تاپ اسپید یا شتاب اولیه) در نحوه دستچین کردن گیربکس بسیار تاثیر گذار است.
تقویت پلوس ها (بالا رفتن توان خودرو بدون اصلاح یا تقویت پلوس ها در کوتاهترین زمان ممکن موجب خرابی آنها می شود.)
تقویت سیستم تعلیق
مهمترین موضوع در بحث تقویت بدنه، شامل بحث سیستم تعلیق جهت مهار بادی رولینگ Body Rolling می باشد. یکی از دلایلی که امروز کاهش ارتفاع طرفداران زیادی پیداکرده است. همین بحث حفظ تعادل (پایداری) در سر پیچ ها می باشد.
اگر موتور خودروی شما توان زیادی داشته باشد اما در سیستم تعلیق تغییری ایجاد نشود، خودرو در سر پیچ ها دچار کم فرمانی (Under Steer) یا اور استیر (Over Steer) می گردد. اندر استیر یا کم فرمانی یعنی شما سر پیچ فرمان را چرخانده اید اما خودرو در مسیر قبلی خودش حرکت می کند! و بیش فرمانی یعنی عقب خودرو اصطلاحا از کنترل خارج شود یا دَر برود.
به دلیل بالا بودن هزینه های تیونینگ، معمولا در ایران استفاده از کیت تنظیم ارتفاع در خودروهای اسپرت مرسوم نیست و از روش های جایگزین استفاده می گردد:
الف) کوتاه کردن فنرها
ب) لوازمی کردن کمک فنرها (اصلاح ارتفاع پوسته)
ج) میل موجگیر های تقویت شده
د) نصب استرس بار
هـ) اصلاح اکسل عقب خودرو (جهت پایداری بیشتر)
تیونینگ و ریمپ
آخرین و مهمترین نکته برای تیونینگ یک خودرو، تطبیق قطعات افتر مارکت استفاده شده با ایسیو (کامپیوتر) یک خودرو می باشد. برای مثال شما اکنون خودرویی را تقویت کرده اید و سیستم اگزوز کامل نصب کرده اید و میل سوپاپ هم تغییر داده اید، اما کامپیوتر خودروی شما ایا از روند این تغییرات مطلع است؟! خیر. کامپیوتر خودرو شما همچنان بر اساس همان موتوری که در کارخانه تنظیم شده است فکر می کند!
آیا می دانید با استفاده از پیستون های تراکم بالا، اصلاح زاویه جرقه زنی امری اجتناب ناپذیر است؟ آیا می دانستید پس از نصب هدرز، نسبت سوخت به هوای خودروی شما به هم می ریزد و علاوه بر افزایش مصرف سوخت، راندمان موتور هم کاهش پیدا می کند؟!
پس در پایان بحث تیونینگ به دو موضوع اشاره می کنیم:
اگر خودروی شما دارای تغییراتی در حد استیج ۲ (اضافه شدن سیستم های پرخوران مانند توربوشارژ و سوپرشارژ می باشد.) که ایسیو فابریک آن را ساپورت نمی کند، می بایست اقدام به نصب ایسیو اجاستبل نمایید. اما اگر تغییرات به افزایش تراکم ، میل افترمارکت و کیت مکش و سیستم تخلیه محدود می گردد، با همان ایسیو کارخانه ای شما می توانید با یک ریمپ وایدبند (ریمپ استیج یک) نتیجه قابل توجهی دریافت کنید.
با آرزوی موفقیت روزافزون صنعت تیونینگ کشور…
سوالات پرتکرار خوانندگان درباره تیونینگ و تقویت
۱.برای تیونینگ و تقویت موتور پارس Tu5 چکار باید بکنیم؟
موتور TU5 یکی از پرطرفدارترین موتورهای داخل کشور است که برای این موتور لوازم افتر مارکت فراوانی تهیه شده است. پیشنهاد می کنیم مقاله ریمپ پارس Tu5 را مشاهده فرمایید. بصورت خلاصه در این باره صحبت کردیم.
۲.آیا خودروی شاهین را می توان تقویت کرد؟
برای خودروی شاهین به دلیل عرضه کم و محدودیت پیشرانه تا کنون لوازم افتر مارکت زیادی تولید نشده است و از طرفی این پیشرانه خیلی پتانسیل تقویت را ندارد. شمع سوزنی مخصوص موتورهای توربو و وایر اسپرت و داون پایپ (در صورت تولید) را ما پیشنهاد می کنیم. اما بهترین و ارزانترین روش ، ریمپ شاهین است که پیشنهاد می کنیم مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.